HAND OP DE SCHOUDER

DAG 25 EN 26, de laatste dagen, 8 en 9 Aug.

DAG 25

Niemand heeft gemerkt dat ie zijn sokken verloor, beste Mee-loper, niemand meldde zich ervoor de voorbije twee dagen.
Vanuit het raam van mijn kamer in Caldas de Reis hoort deze pelgrim water: het warme water van de bron stroomt buiten uit twee buizen weg, en menige pelgrim steekt er zijn voeten in op zoek naar verkwikking en heil. Hetzelfde water komt bij de pelgrim uit de warmwaterkraan in de badkamer: wat dat water met de pelgrim doet in een dag rust? Opmonteren. Het een dag rondlopen zonder rugzak zal daar trouwens ook wel aan toe bijgedragen hebben. En toch, hoewel het goed doet zo’n vrije dag, het voelt ook aan als een breuk in een patroon, misschien zelfs als iets wat eigenlijk niet hoort. Er zijn daarom maar weinig pelgrims die zomaar, zonder directe noodzaak vrijaf nemen. De aantrekkingskracht van Santiago? Zeg maar eens nee!
De wekker staat vanmorgen weer eens op zijn Portugees afgesteld en het gevolg is dat deze pelgrim een half uur in het donker tast, en het er redelijk vanaf brengt zonder zaklamp. Het moet wel vroeg vandaag want hij wil een stuk voorbij Padron lopen om morgen op zijn sloffen Santiago en de kathedraal binnen te kunnen lopen. De wegjes liggen er aangeharkt bij, de riviertjes hebben allemaal een keurig brugje en er loopt vandaag niemand behalve deze pelgrim…… Nee, er was toch iemand eerder weg. Voor hem loopt wat even later blijkt een dame met een zwart jasje aan te zijn. Ze loopt goed door en haar houding straalt geen haast uit. Ze kijkt links en rechts en laat zich niet uit het veld slaan als even later een grotere groep jongeren eerst deze pelgrim en dan haar luidruchtig passeert. Op het moment dat ook deze pelgrim haar wil passeren slaat zij rechts af bij een eik waar een bronnetje stroomt. Voor een pauze moment. Zij kijkt en we groeten elkaar met ‘bon Camino’, de groet die je honderd keer per dag hoort. Zij draagt een webcam bij zich, wat deze pelgrim niet verwachtte van deze ‘dame in het zwart’.
De mooie kerk in het centrum van Padron staat uitnodigend open, dat zie je niet vaak. Reden voor deze pelgrim om naar binnen te gaan en wat te zingen: videns Duminus, met vers. Dat doet goed. Terwijl de pelgrim zingt ziet ie achter het altaar een verlichtte steen, maar vergeet na het zingen eens polshoogte te gaan nemen. Maximiliana en Bedrage, twee Poolse dames die hij niet veel later achterop loopt, weten alles van die steen en het verbaast hen dat deze pelgrim de enige vreemdeling in Jerusalem lijkt te zijn. Die steen? De grafsteen van Jacobus, beste Mee-loper. Ja, ja. ‘Toen’ lag Padron nog aan zee. Het schip dat de sarcofaag van Jacobus vervoerde legde aan in Padron en het lijk van Jacobus werd hier begraven. De koning kwam zelfs naar Padron om Jacobus te eren. Tot op zekere dag men ontdekte dat het lijk foetsie en verdwenen was……. Engelen en sterren (Campus-stela) gaven de richting waar men moest zoeken. Men kwam uit in het huidige Santiago, waar ie nog ligt. Men heeft dan wel geen overblijfselen meer van Jacobus in Padron, stad en volk zijn niettemin zeer vereerd de grafsteen te hebben waar hij een tijdje onder gelegen heeft. En deze pelgrim is vereerd weer een stukje Jacobus-legende erbij te hebben.
Dat de conversatie met de dames wat moeilijk liep lag niet aan hun wil: ze waren recht voor de raap, open en hartelijk. Het lag aan de taal. Het Engels ging wat moeizaam en een andere gezamenlijke taal hadden we niet. Dat maakt het eigenlijk ook wel weer interessant dat elkaar aanvullen en het helpen met gissen van deze pelgrim. De hamvraag in het gesprek met de dames is ‘Waarom ga je naar Santiago’. Een veel gestelde vraag zoals degenen weten die het programma ‘de wandeling’ wel eens gevolgd hebben op RKK TV. En er zijn even veel antwoorden als er pelgrims zijn. Ieder vult het voor zich in. Voor de Poolse dames bleek, zoals verwacht, het antwoord van kerkelijk religieuze strekking te zijn. De pijn die je lijdt en de vermoeidheid tijdens het lopen dragen bij aan de pijn van Jezus, en werken daarom ook verlossend. Een ‘ vertikale’ visie op geloof, zou je kunnen zeggen. Zelfs die verlichtte steen in Padron heeft een echt religieuze betekenis voor hen. Het verbaast hen dat voor deze pelgrim het antwoord op de vraag in het ‘aardse, horizontale’ ligt, in elk geval weinig te maken heeft met kerk en traditioneel geloof. En hij praat de dames bij over wat ie in zijn vorig schrijven aangaf als ‘iets mystieks’. Het zat er dik in, beste Mee-loper, dat dit voor hen wel mooi was, maar niets met mystiek te maken had; daarvoor moet je naar Johannes van het Kruis en Theresa van Avilla. Dit verschil in geloof weerhoudt ons gelukkig niet veel te lachen, beste Mee-loper.
Deze pelgrim had zijn zinnen gezet op het plaatsje Picarana voor een overnachting, de dames wilden verder naar Santiago, nog een vier uur lopen voor hen. We dankten elkaar voor het gesprek en we zouden elkaar morgen weer zien bij de pelgrimsmis in de kathedraal. Picarana, beste Mee-loper, omdat daar een pension ligt dat Glorioso heet. Kan eigenlijk niet veel glorieuzer, deze laatste nacht vóór Santiago in Glorioso te slapen.

DAG 26

Omdat deze pelgrim er niet zeker van is hoe laat de pelgrimsdienst begint op Zondag, en omdat misschien wel met de Botafumeiro, het grote wierookvat, gezwaaid wordt, verlaat hij Glorioso voor het krieken van de dag. Hij realiseert zich dat dit de laatste stappen zijn op de Camino voor dit jaar…en dit brengt enige weemoed naar boven. Want wat is het toch mooi: met veel anderen een oude weg beleven, veel dagen onderweg naar een plaats die in de Spaanse kerkgeschiedenis een grote betekenis heeft. Ook vandaag loop ik trouwens alleen, op en neer, de ene heuvelrug op, een dalletje in enz. Het is precies 09.00u als deze pelgrim voor hem op een heuvel en paar mensen ziet staan. Zij staan te turen. Ze zijn al weer onder als deze pelgrim boven is en met verhoogde hartslag kijkt waar zij keken: inderdaad Santiago. Het is dan nog ruim 5 km. Hoeveel mensen hebben in de loop van de eeuwen zo gestaan op dit punt, met de hand omhoog als bescherming tegen de zon? En er zal niemand zijn die vanaf dit punt nog de pijp aan Maarten gegeven heeft, al zullen er geweest zijn die moesten kruipen.
In plaats van naar de kathedraal te lopen, houdt deze pelgrim wat rechts aan en meldt zich bij het klein seminarie van het bisdom, een enorm gebouw dat nu dienst doet als pelgrimsherberg. Hij huurt een kamertje voor twee nachten, laat zijn rugzak achter en is op weg naar de dienst van 12.00u. In feite is het pas 11uur, maar een zitplaats hebben is niet weg. Wat zitplaats? Het gebouw zit tjok en tjok vol. Onbegrijpelijk dat er zoveel toegelaten worden. Deze pelgrim bemachtigt nog een half zitplaatsje op een stenen deurdorpel waar al een Frans echtpaar zit: excusez moi, madame. Zij vindt het gelukkig niet erg en schuiert wat dichter tegen haar man aan om maar bij de stinkende broek en schoenen weg te zijn. De waardige dienst is in het Spaans met wat Engels en Koreaans! En op het eind van de dienst, jawel, deze pelgrim ziet dat de tiraboleiros zich klaar maken om aan het 53 kg wegende wierookvat te hijsen en het rokend te laten slingeren in de ruimte van het transept. Er is een strikt schema wanneer dit gebeurt, behalve, zo fluisteren boze tongen, wanneer er een groep mensen is die 300€ neertelt. Gelukkig was er vandaag zo’n groep, beste Mee-loper, want het blijft een waar spektakel.
Het pronkstuk van de kathedraal, de porta coeli, staat al 5 jaar in de steigers, dus zijn alle ogen gericht op het vergulde, boeddha-achtige beeld van een vreedzame en rustige Sint Jacobus, het centrum van het altaarstuk. In het vergulde baldakijn dat door veel engelen en een paar pilaren boven het altaar gehouden wordt, is een heel andere Jacobus te zien, die op een wit paard: de matamoros, de moren doder! Dat is misschien wel het beeld van Jacobus wat meer aan zijn bekendheid van krachtige voorspreker heeft bijgedragen dan dat rust uitstralende boeddha-achtige centrum beeld. Dat was de Jacobus die de katholieke koningen hielp in hun strijd tegen de Islam die zeg maar vanaf de 8ste eeuw Spanje voor het grootste deel veroverde.
Om bij de vreedzame Jacobus te komen moet men een uitgesleten stenen, ietwat steile trap op. Je staat dan pal achter het beeld en kunt je handen op zijn schouders leggen, of, zoals de meer uitbundige gelovigen doen, je kunt hem omhelzen, wat vanuit de kathedraal een wat vreemd gezicht is. Deze pelgrim denkt dat er niemand is onder de pelgrims die de ceremonie van aanraking of omhelzing overslaat. Mét het krijgen van het getuigschrift dat je de afstand afgelegd hebt, is dit ritueel dé afsluiting van de Camino. Daarom gaat ook deze pelgrim, als het wat minder druk is, de stenen trap op en legt zijn hand op de schouder van Jacobus, een bekende naam in de familie. Het gebedje waar veel mensen om vroegen, is hiermee gezegd. Een hand op de schouder drukt vertrouwen uit, een hand op je schouder krijgen helpt je de levenslast te dragen: je staat er niet alleen voor op de Camino van het leven. Dit wil deze pelgrim met dit gebaar uitdrukken, beste Mee-loper.

AFSLUITING

Natuurlijk liep ik voor mezelf. Ik hou van lopen en zeker van dit soort lopen.
Maar ik liep ook met dié kinderen in Ethiopië in gedachten die volgend schooljaar weer voor hun enige maaltijd van die dag afhankelijk zijn van de centjes die vanuit Nederland komen. Ik dank de goede gever voor deze “hand op de schouder”, en ik spoor hem/haar aan die nog niet aan een donatie toekwam: even doen, het hoeft niet veel te zijn.
Kijken op de site van FSA Nederland www.fsa-ned.nl
of gewoon nu storten op NL03 INGB 0006035597, t.n.v. Stichting Familie Service Associatie-Nederland.
Op de FSA site kun je onder ‘Activiteiten’ ook alle verslagen van de pelgrim nog eens rustig na lezen.

Jan Ermers, secretaris/pelgrim